พลิกโฉมการท่องเที่ยว “กำแพงเพชร” เปิดมุมมองใหม่ที่ไม่ใช่แค่เมืองผ่าน
เมื่อไม่นานมานี้ กองบก. Btripnews มีโอกาสได้ร่วมเดินทางไปกับคณะสื่อมวลชน เพื่อร่วมงาน “น้ำเพียงฟ้า กำแพงเพชรเมืองมรดกโลก” การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานสุโขทัย ร่วมสัมผัสบรรยากาศของกิจกรรม “งานเล่นเพลงเมืองกำแพงเพชร” ณ.บริเวณวัดพระแก้ว อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร เป็นส่วนหนึ่งของงานประเพณี นบพระ – เล่นเพลง และงานกาชาด จังหวัดกำแพงเพชร ประจำปี 2562 โดยมีกิจกรรมการแสดง แสง สี เสียงเมื่อวันที่ 23-24 กุมภาพันธ์ 2562 ที่ผ่านมา ซึ่งการแสดง แสง สี เสียง ถูกออกแบบและจัดแสดงจากความร่วมมือร่วมใจของโดยคณอาจารย์ นักศึกษา และประชาชนชาวจังหวัดกำแพง โดยจัดการแสดงแบ่งออกเป็น 7 องก์ โครงเรื่องการแสดงประกอบแสง สี เสียง เรื่อง “น้ำเพียงฟ้า กำแพงเพชรเมืองมรดกโลก”
องก์ 1 รัฐพิธีนบพระเล่นเพลง เป็นการแแสดงและนำเสนอเรื่องราวประวัติศาสตร์อันยาวนานของ เมืองกำแพงเพชร องก์ 2 จากตะวันตกสู่ตะวันออกเป็นการนำเสนอเรื่องราวของแผ่นดินกำแพงเพชรที่แต่เดิม องก์ 3 พุทธศาสน์พิลาศล้ำเป็นการนำเสนอคุณค่าของ “พระพุทธสิงหิงค์” พระพุทธรูปสำคัญอีกองค์หนึ่ง องก์ 4 น้ำหมองฟ้า นาครร่ำไห้ เป็นการนำเสนอคุณค่าของ “คนเมืองกำแพงเพชร” ที่ลุกขึ้นต่อสู้ข้าศึกจนตัวตาย องก์ 5 รัตนโกสินทร์แผ่นดินแห่งมหาราช องก์ 6 ผืนแผ่นดินศักดิ์สิทธิ์ องก์ 7 น้ำเพียงฟ้า พระบารมีเรืองอนันต์เป็นการนำเสนอคุณค่าของความจงรักภักดีที่พสกนิกรไทยมีต่อสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์นับแต่อดีตจวบจนถึงปัจจุบัน
แต่ละองก์งดงาม สมจริง ก่อให้เกิดความภาคภูมิใจในมรดกของแผ่นดินและกระตุ้นปลุกเร้าให้สำนึกหวงแหนในสมบัติอันล้ำค่าได้อย่างมืออาชีพ
การแสดงจากผู้ร่วมแสดงนับร้อยชีวิต สำเร็จลงได้อย่างสวยงามเหล่านี้ คงปฏิเสธไม่ได้ว่าเกิดจากผู้ที่อยู่เบื้องหลังมากมาย เรามีโอกาสได้พูดคุยกับผู้นำที่จะพลิกโฉมการท่องเที่ยว เมืองกำแพงเพชร ที่จะไม่ให้เป็นเพียงแค่เมืองผ่านเท่านั้น นั่นคือ...คุณเชาวลิตร แสงอุทัย ผู้ว่าราชการจังหวัดกำแพงเพชร และคุณอภิวัฒน์ ทับทิมโต ผู้อำนวยการ ททท.สำนักงานสุโขทัย พร้อมด้วยพระราชวชิรเมธี เจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุนครชุม ต.นครชุม อ.เมือง จ.กำแพงเพชร
ความสำคัญของวัดพระบรมธาตุนครชุม ด้วยเพราะความสำคัญของประวัติศาสตร์เมืองกำแพงเพชร เกี่ยวเนื่องกับลุ่มน้ำปิงเป็นสำคัญ นโยบายการพัฒนาการท่องเที่ยว ส่วนหนึ่งจึงมีแนวคิดที่จะสร้างจุดแลนด์มาร์คและจุดเชื่อมโยง แหล่งท่องเที่ยวทั้งสองฟากฝั่งแม่น้ำปิงเข้าด้วยกัน โดยมีวัดพระบรมธาตุนครชุม ซึ่งมีความสำคัญอย่างมากทางประวัติศาสตร์ของเมือง
พระราชวชิรเมธี เจ้าอาวาสวัดพระบรมธาตุนครชุม เล่าถึงความสำคัญของวัดแห่งนี้ว่า “วัดแห่งนี้เป็นวัดโบราณ สร้างตั้งแต่สมัยพระยาลิไท ได้อัญเชิญพระสารีริกธาตุ พร้อมด้วยหน่อพระศรีมหาโพธิ์ 3 หน่อ มาจากศรีลังกา มาไว้ที่นี่เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 1900 ในศิลาจารึกไว้ว่า 15 ค่ำเดือนแปด เมื่อดูปฏิทินร้อยปีแล้ว ปรากฏว่าตรงกับ 13 มิถุนายน พระบรมสารีริกธาตุ และหน่อพระศรีมหาโพธิ์ เป็นการอัญเชิญมาจากประเทศศรีลังกาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแท้จริง ทั้ง 9 พระองค์ เมื่อปี 2561 กระทรวงวัฒนธรรมจึงให้ต้นศรีมหาโพธิ์ทั้งสองต้นที่ยังเหลืออยู่นี้ เป็นต้นรุกข...มรดกของแผ่นดิน แต่เนื่องจากวัดพระบรมธาตุฯ นี้ได้ถูกลบเลือนไปจากความทรงจำราว 300 ปี จนกระทั่งสมเด็จพระพุฒาจารย์ โต พรหมรังสีได้มาเยี่ยมกำแพงเพชรและได้อ่านศิลาจารึกและค้นพบอีกครั้งในราวพ.ศ 2300 กว่า จากนั้นคหบดีของนครชุม จึงขอพระบรมราชานุญาติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวบูรณปฏิสังขรณ์
เจ้าอาวาสฯ เล่าต่อว่า เดิมที่พระยาลิไทสร้างไว้ในทรงข้าวบิณฑ์ เมื่อคหบดีมาซ่อมและบูรณะนั้นไม่สามารถทำได้เนื่องจากนำช่างมาจากพม่า จึงขอพระบรมราชานุญาติสร้างเป็นเจดีย์ทรงพม่าดังที่เราเห็นในปัจจุบันนี้ สำเร็จก่อนที่พระองค์ฯ ทรงเสด็จพระพาสต้นเพียงสามเดือน หลังจากนั้นมาก็มีการบูรณะจนกระทั่งยุคอาตมาเปลี่ยนจากสีขาวเป็นสีทอง ในพระบรมธาตุนี้ก็จะมีพระบรมสารีริกธาตุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า 9 พระองค์ฝังอยู่ใต้ดินลึกประมาณ 5 เมตร พร้อมด้วยพระศรีมหาโพธิ์ สามต้น แต่ต้นที่อยู่ริมแม่น้ำได้ล้มลงไป จนเหลือสองต้นที่เหลืออยู่ปัจจุบันนี้ ถือเป็นศูนย์กลางทางพระพุทธศาสนาในจังหวัดกำแพงเพชร”
เชื่อมโยง วัฒนธรรม ลุ่มน้ำ วิถีผู้คน และเมื่อได้ทราบถึงความสำคัญทางประวัติศาสตร์ของวัดพระบรมธาตุนครชุม จึงเป็นที่มาของแนวคิดในการเชื่อมโยง แหล่งท่องเที่ยว เข้าไว้ด้วยกัน คุณเชาวลิตร แสงอุทัย ผู้ว่าราชการจังหวัดกำแพงเพชร กล่าวว่า “เราจะทำงานในเชิงประวัติศาสตร์ ตามที่สมเด็จ ฯ ได้กรุณาเล่าให้ฟังถึงความสำคัญของวัดแห่งนี้ เพราะต้องการเปิดเมืองกำแพงเพชร งานต่อไปคือจะเชื่อมโยง วัดด้านนี้กับฝั่งตะวันออก คือ นครชากังราวเดิมคือฝั่งลานโพธิ์หน้าศาลากลาง จะมีการดำเนินการจัดทำแลนด์มาร์ค ในปี 2563 และจะใช้เส้นทางลำน้ำปิงในประวัติศาสตร์ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเสด็จประพาสต้นมาที่นี่ และมาขึ้นฝั่งนมัสการพระบรมธาตุแห่งนี้ จะดำเนินการในการที่จะทำให้ทั้งสองฝั่งที่มีแม่น้ำปิงไหลผ่าน มีนครชุมกับชมกังราว ได้เชื่อมโยงสองจุดสำคัญให้แก่กัน
ผู้ว่าฯ กล่าวต่อว่า เราประชุมหารือกัน พบว่าข้อขัดข้องของจังหวัดกำแพงเพชรคือ เป็นจังหวัดผ่าน สองเมื่อเข้าเมืองแล้วไม่มีจุดศูนย์กลาง คนที่มาเที่ยวหลักสำคัญคือไหว้ศาลหลักเมืองและไปเที่ยวอุทยานประวัติศาสตร์และมาไหว้พระบรมธาตุแห่งนี้ จะเห็นว่าแต่ละที่มีแม่น้ำปิงขั้นกลาง ไม่เป็นเนื้อเดียวกันและไม่มีจุดเซ็นเตอร์ที่จะนำนักท่องเที่ยวได้เดินทางเป็นรูธเส้นทางแบบ One Day Trip สิ่งที่จังหวัดจะทำคืออยากให้ลานโพธิ์เป็นแลนด์มาร์คและมีท่าขึ้นเรือฝั่งพระบรมธาตุฯ เพื่อเชื่อมโยงสองฝั่ง ซึ่งได้หารือกันแล้ว ฝั่งนี้ก็จะมีท่าเรือที่วัด และฝั่งนั้นคือแลนด์มาร์คด้านชลลประทานก็จะทำท่าขึ้นเรือ ต่อไปการท่องเที่ยวก็จะสามารถข้ามแม่น้ำปิงไปที่ลานโพธิ์ ก็สามารถไปนมัสการพระบรมธาตุได้ทางเรือ” การแสดง แสง สี เสียง งานประเพณีนบพระเล่นเพลง ส่วนการกิจกรรมการแสดง แสง สี เสียง ที่ผ่านมา ถือว่าเป็นหนึ่งในกิจกรรมหลักที่สำคัญของ การท่องเที่ยวเมืองกำแพงเพชร และได้รับความสำเร็จอย่างงดงาม ผู้ว่า ฯ เล่าให้ฟังว่า สำหรับงานประเพณีนบพระเล่นเพลง เป็นการย้อนอดีตให้รุ่นลูกรุ่นหลานได้รับรู้ว่า ประวัติศาสตร์ความเป็นมาของจังหวัดกำแพงเพชรเป็นอย่างไร เขาจะได้รักถิ่นฐานบ้านเกิดใน 10 วัน 10 คืนที่เราจัดงานได้กำหนดให้มีการจัดการแสดง แสง สีเสียง 2 วัน เนื่องจาก เราติดขัดเรื่องงบประมาณ จึงทำได้เพียงสองวันเท่านั้น
แต่เราก็ได้จัดให้เป็นระบบมากขึ้น โดยได้รับความร่วมมือจากททท. มีการตกแต่งวัดพระแก้ว และนำมาผนวกกับการแสดง แสง สี เสียง นบพระเล่นเพลง ผนวกเป็นเนื้อเดียวกัน นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติก็จะสามารถเข้ามาชม ทำให้เห็นว่า งานเริ่มเป็นระบบมากขึ้น เราไม่ได้ใช้ออกาไนซ์ในการจัด ใช้ความสามารถของคณาจารย์ของราชภัฎฯ และเทคนิคฯ ต่างๆ ซึ่งก็จะนำมาแก้ไขกันต่อไป แต่ที่ดีใจคือ เราใช้คนแสดงของบ้านเราทั้งหมด เจ้าของโรงแรม อบต. เด็ก ๆ การแสดงนี้จัดขึ้นเป็นครั้งที่สอง ปีที่แล้วจัดขึ้นเป็นครั้งแรก ผมมั่นใจว่า คนกำแพงเพชรหรือนักท่องเที่ยว ผู้จัด ผู้ร่วมงาน จะมีการดำเนินงานต่อเนื่อง และทางจังหวัดเองจะมีการเพิ่มงบประมาณเพิ่มมากขึ้นในการจัดงานเพื่อให้การจัดงานสมบูรณ์มากขึ้น และจะมีการขอนำขึ้นอยู่ในปฏิทินการท่องเที่ยวของทางสุโขทัย” 3 ส. กับ 1 ป. ด้านแนวนโยบายของผู้ว่าฯ กล่าวว่า “ตอนนี้เราดำเนินการเรื่องการทำให้นักท่องเที่ยวซึ่งทุกคนมองว่าเป็นเมืองผ่านหรือเมืองรอง หมายถึงจำนวนนักท่องเที่ยว ให้เป็นเมืองหลักให้ได้ ประชาสัมพันธ์และมีการใช้นโยบาย 3 ส. กับ 1 ป. เรื่องความสะอาด สะดวก ความสบายและปลอดภัย เป็นนโยบายจังหวัดที่มอบให้ทุกส่วน อย่างเรื่องความสะอาดเป็นสิ่งที่สถานที่ท่องเที่ยวทุกแห่งต้องมี 2 ความสะดวกสบายในเรื่องของการเดินทาง คือต้องมีการเพิ่มป้ายประชาสัมพันธ์ นักท่องเที่ยวเดินทางมามา 104 กิโลเมตร ทั้งทางบกและทางน้ำนั้นทุกคนวิ่งแล้วจะเลย เพราะฉะนั้นจะดำเนินการจัดทำป้ายประชาสัมพันธ์ เช่นวัดพระบรมธาตุ ฯ อุทยานประวัติศาสตร์ จะทำอย่างไรให้เขาหยุดท่องเที่ยวได้สะดวก
ในอดีตจังหวัดกำแพงเพชรใช้การสัญจรทางน้ำเป็นสัญลักษณ์ ต้องนำกลับมาให้ได้ เราจะทำแลนด์มาร์ค เมื่อถึงวงเวียนจะเป็นจุดแลนด์มาร์ค โดยนำประวัติศาสตร์เช่นเรื่องดาบอาญาสิทธิ์จำลองมา หลังจากนั้นก็ต้องใช้ลำน้ำปิง มีรถราง พานำชมมาที่ท่าน้ำและข้ามมาที่นี่แล้วกลับไป คิดว่าปี 2563 จะผลักดันให้เกิดขึ้นให้ได้ และสองข้างนี้ จะทำให้เป็นหนึ่งเดียวกัน แบบเดียวกันทั้งสองฝั่งเป็นแบบศิลาแลง จะมีศูนย์ข้อมูลการท่องเที่ยวทั้งหมดอยู่ตรงนั้น จะไปที่ศาลหลักเมือง อุทยานฯ และวัดพระบรมธาตุ ให้เป็นเนื้อเดียวกัน เรื่องของ ความสะอาด สะดวก สบายและปลอดภัยก็เป็นเรื่องตามมา ตอนนี้ดำเนินการอยู่แล้วเป็นแนวนโยบาย เราจะต้องหารือและทำงานร่วมกัน ในส่วนของแผนการประชาสัมพันธ์ ในระยะเวลาใกล้คือ ในปี 2562 นี้ ผู้ว่าฯ กล่าวว่า “ได้มีการหารือกับทางททท. เดือนมีนาคมนี้นำเรื่องการกีฬาลำน้ำปิง จะมีการแข่งขันเจทสกีสนามที่หนึ่ง ซึ่งไม่ได้จัดมานานแล้ว นำกลับมาใหม่ ซึ่งจะมีขึ้นในวันที่ 16-19 มีนาคม ควบคู่กับการขายสินค้า OTOP เราหารือในคณะกรรมการจังหวัดแล้วว่า ถ้าจะทำให้จังหวัดกำแพงเพชรเป็นเมืองท่องเที่ยว ควรมีกิจกรรมอย่างน้อยสองเดือนต่อ 1 ครั้ง หลักๆ จะด้านการกีฬา อาหารการกิน เรามีของกินมากมาย การเดินชิมถิ่นชากังราว ดีหรือไม่ เพราะเรามีถนนคนเดิน ย้อนยุค ... ตอนนี้ก็กำลังดำเนินการในการจัดอีเวนท์เข้ามา”
ต่อเนื่องมรดกโลก ด้าน คุณอภิวัฒน์ ทับทิมโต ผู้อำนวยการ ททท.สำนักงานสุโขทัย ซึ่งดูแลจังหวัดกำแพงเพชรด้วย นั้น กล่าวถึงแนวทางการเชื่อมโยงต่อเนื่องมรดกโลก ว่า “จังหวัดกำแพงเพชรเป็นมรดกโลกต่อเนื่องจากจังหวัดสุโขทัย เวลาเชิญชวนนักท่องเที่ยวจะเชิญชวนให้มาเที่ยวกำแพงเพชรด้วย ต่อเนื่องจากสุโขทัยกำแพงเพชรจะเป็นเมืองหน้าด่าน
ส่วนแหล่งท่องเที่ยวนอกจากแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์แล้วทางกำแพงเพชรเองมีชื่อเสียงทางด้านอุทยานแห่งชาติน้ำตกคลองลาน อุทยานแห่งชาติลำดับที่ 44 ของประเทศที่ครอบคลุมผืนป่าแหล่งสุดท้ายของอำเภอคลองลานและอำเภอเมืองของจังหวัดกำแพงเพชรกว่า 187,500 ไร่ สามารถท่องเที่ยวได้ตลอดปี มีบ้านพักให้บริการ 9 หลัง มีลานกางเต็นท์ และที่นักเดินป่าจะทราบดีอุทยานแห่งชาติแม่วงก์ คือ โมโกจู ยอดเขาที่สูงที่สุดในอุทยานแห่งชาติแม่วงก์
ผอ. ททท.สุโขทัย กล่าวต่อว่า “ส่วนการท่องเที่ยว เราจึงร่วมมือกับทางบริษัททัวร์ขายเป็นแพคเก็จให้มาเที่ยวกำแพงเพชรด้วย ถ้าลงเครื่องบินบางกอกแอร์เวย์มาสุโขทัยหรือลงพิษณุโลกก็ยังไม่ไกล ซึ่งจะมีการทำอีเวนท์ขึ้นมาต้องประชุมหารือกันต่อไป วันที่ 22-24 มิถุนายน จะมีการจัดงานวันพระยาลิไท หรือวันบวงสรวงพระยาลิไท ซึ่งกระทรวงวัฒนธรรมจะส่งเสริมให้เป็นธีมส์งานออกเชิงงานวัดเล็กน้อย และจุดเด่นอยู่ที่การบวงสรวงไหว้พระยาลิไท” วิถี ไทยทรงดำ บ้านวังน้ำ และท้ายสุด ที่อดจะเอ่ยถึงไม่ได้คือ การได้เข้าไปเยี่ยมชุมชนวิถี ที่จังหวัดกำแพงเพชร มีชนเผ่าชาวไทยทรงดำที่ยังคงรักษาอัตลักษณ์ของตนเองไว้ได้อย่างน่าชื่นชม ณ บ้านวังน้ำ "ดีแต้..เล้" ภายหลังจากการสัมภาษณ์พิเศษ แวะกันไปที่ศูนย์วัฒนธรรมไทดำบ้านวังน้ำ ซึ่งจะเป็นศูนย์เรียนรู้ศิลปะและวัฒนธรรมของชาวไทดำได้ ที่นี่นอกจากการแต่งกายอันยังคงไว้ซึ่งเอกลักษณ์ของตนเองแล้ว นักท่องเที่ยว ยังได้รับประทานอาหารพื้นบ้าน พร้อมกับการชมการแสดงพื้นบ้านประเพณีวัฒนธรรมของชาวไทยดำอีกด้วย
ด้วยเพราะจังหวัดกำแพงเพชร เป็นจังหวัดเดียวทางภาคเหนืองตอนล่าง ที่มีชื่อเสียงทางด้านพื้นที่อุดมสมบูรณ์ ปลูกพืชผักผลไม้ได้ทุกชนิด มีสายน้ำปิงไหลผ่านผ่ากลางจังหวัดกำแพงเพชร พื้นที่การเกษตรเขียวชอุ่มทั้งสองข้างทาง ผู้คนหลายเผ่าหลายภาษาอพยพย้ายถิ่นฐานมาปักหลักอาศัยทำกินอยู่ในพื้นที่อย่างหลากหลาย จนเกิดประเพณีขึ้น
เมื่อประมาณปี 2492 ชาวไทดำได้อพยพมาสร้างบ้านเรือนที่บ้านวังน้ำ โดยยังคงมีวิถีชีวิตที่เป็นอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมอย่างเคร่งครัด เช่น การไหว้ผีบรรพบุรุษผีเรือน การแต่งกาย พิธีเสนเรือน พิธีปาดตง การเล่นคอนฟ้อนแคน บอกเล่าเรื่องราวชาวบ้านผ่านอาหารพื้นถิ่น
หมู่บ้านท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ของชาวไทดำ อยู่ที่ บ้านวังน้ำ ต.วังยาง อ.คลองขลุง จ.กำแพงเพชร ถือเป็นอีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจของเมือง”
ขอบคุณ : คุณเชาวลิตร แสงอุทัย ผู้ว่าราชการจังหวัด กำแพงเพชร คุณอภิวัฒน์ ทับทิมโต ผู้อำนวยการ ททท.สำนักงานสุโขทัย สถานที่พัก : โรงแรมชากังราวริเวอร์วิว จ. กําแพงเพชร ตกแต่งอย่างเรียบง่ายแบบไทย ปูพื้นด้วยไม้ลวดลายสวยงาม พรั่งพร้อมไปด้วยสิ่งอำนวยความสะดวกและทันสมัย สามารถชื่นชมทิวทัศน์ของเมืองกำแพงเพชรและลำน้ำปิงได้จากบริเวณระเบียงส่วนตัว โทร. 055 714 900
